Tiêu Chí1: Trình độ Nghệ Thuật – Dấu ấn văn hóa – Óc sáng tạo :
Món đồ đó có đẹp không ? có truyền lại cho hậu thế những giá trị thẩm mĩ cao hay không ? và phần kỹ thuật, mỹ thuât tạo ra từ bố cục, hoa văn, họa tiết, nét chạm khắc có thể hiện được trình độ tay nghề của các Nghệ nhận xưa hay không ? Đó là tiêu chí mà mình cho là ĐẮT nhất để xác định giá trị của món đồ . Mình đã đi rất nhiều nơi , gặp hàng ngàn các món đồ gỗ cổ , gỗ xưa nếu các món đồ đáp ứng được tiêu chí 1 thì giá tiền của nó gấp vài lần , thậm trí vài chục lần các món tầm tuổi là chuyện bình thường .
Mình xin lấy ví dụ 2 bộ bàn ghế này , nói về tuổi tác thì 2 tủ chỉ lệch nhau khoảng vài chục năm , 1 cái gỗ gụ – 1 cái gỗ trắc .
Bàn ghế gỗ gụ cổ
.Bàn ghế gỗ trắc.Thoáng nghe qua giới thiệu 2 cây tủ , 1 Trắc & 1 Gụ . Chắc mọi người sẽ quan tâm nhiều hơn tới cây tủ Trắc . Nhưng thực sự Cây tủ gỗ gụ gấp tới vài lần cây tủ Trắc đó các Bạn ạ . Chất Liệu và tuổi tác có sự khác biệt , nhưng thứ tạo lên giá trị vượt trội chính là Tính Nghệ Thuật & Óc sáng tạo của các Nghệ nhân xưa . Ở thể kỉ trước , làm gì có các dụng cụ lao động hiện đại , chỉ có cái kìm , kéo , đục dũa — nhưng với cái chất tinh hoa , tinh túy , sự sáng tạo của các Nghệ Nhân đặc biệt thì mới để lại cho Hậu thế chúng ta những món Quý Vật giá trị như thế này .
Tiêu Chí # 2 : Chất Liệu .
Khác với đồ gốm sứ , đồ Gỗ cổ của chúng ta rất đa dạng về chất liệu , có tới hàng trăm loại gỗ , nhóm gỗ khác nhau và rất nhiều các chất liệu gắn lên để trang trí như : Vàng – Bạc – Đồng – Ốc xà cừ – Ngà voi , …… Chính vì thế mà Chất Liệu là yếu tố thứ 2 mình muốn nhắc tới .
Ngày xưa các Nghệ Nhân cũng rất cẩn trọng và có sự đầu tư chuẩn mực khi lựa chọn chất lượng gỗ và các chất liệu trang trí thêm . Các loại gỗ nhóm một thường được các cụ ưu tiên sử dụng như : Sưa – Trắc – Cẩm – Gụ , vì chỉ các loại gỗ này mới có thể đáp ứng được các tiêu chí như : chất gỗ đanh nhưng có độ dai & dẻo , chất dầu nhiều và vân gỗ đẹp . Vì thế các Bạn phải chuẩn bị rất tốt kiến thức về các loại gỗ trong Nhóm 1 này . Các bạn có thể tham khảo ở bài viết này của mình : Gỗ Trắc , Gỗ Sưa , Gỗ Gụ Phân Biệt Như Thế Nào !
Tiêu Chí # 3 : Lành lặn – không sửa chữa .
Đây cũng là một tiêu chí cực kì quan trọng , đa số những món đồ gỗ cổ đều là đồ da dụng trong nhà lên nếu như có sứt mẻ một chút thì vẫn chấp nhận được , nhưng nếu đã sửa chữa rồi thì bạn lên hết sức cẩn trọng .
Sửa chữa cũng có 2 dạng : sửa phần thô , phần mộc & sửa phần ten thời gian (ten : là sự xuống màu của gỗ , ngả màu của ốc xà cừ hay ngà voi )
Sửa phần thô mà không quá lộ , không sửa nhiều thì bạn có thể ước lượng giá trị của món đồ thấp hơn một chút , nhưng sửa về phần Ten quý vật thì bạn lên dè chừng . Kiểm tra kĩ mặt trên , dưới gầm để xác định chính xác được tuổi . Giá trị món đồ sẽ bị ảnh hưởng khá nhiều bởi ten thời gian .
Tiêu Chí # 4 : Tuổi
Nếu như các tiêu chí trên đều rất tốt thì giá trị của món đồ sẽ phụ thuộc vào Tuổi của nó . Món đồ càng đẹp , tuổi càng sâu thì càng chứng minh được là : để làm ra nó các Nghệ Nhân xưa phải vất vả như thế nào , tuổi càng sâu thì đồng nghĩa với công cụ lao động càng thô sơ , thô sơ mà làm được mức độ như thế thì đúng là Quá Tuyệt .
Chỉ những người hiểu được và trân trọng giá trị của ” Tuổi ” của công sức lao động & óc sáng tạo của các Nghệ nhân xưa thì mới định giá được các món quý vật .
